سایراستانداردهای مدیریت پروژه

بعد از معرفی استانداردهای PMBOK  و PRINC2 در مدیریت پروژه لازم است سایر استانداردهای این حوزه را نیز معرفی کینم.

APM (Association For Project Management)

اين استاندارد توسط مركز مطالعات مديريت پروژه انگلستان (UMIST) و زير نظر پروفسور موريس تهيه و تدوين شده است. اين استاندارد شامل هفت قسمت است كه در اين هفت قسمت چهل مفهوم كليدي در زمينه مديريت پروژه تشريح شده است.

British Standard  -  BS6079

این استاندارد توسط موسسه British Standard تهيه و تدوين شده است. اين استاندارد موردقبول دولت و صنعت انگلستان مي‌باشد. در اين استاندارد مديريت پروژه به چهار قسمت تقسيم شده است.

JPMF( Japanese Project Management Forum)

اين استاندارد توسط انجمن پيشرفت مهندسي ژاپن (ENAA) تهيه شده. ديدگاه اين استاندارد بر خلاف استانداردهاي دیگه اینه كه چگونه مديريت پروژه می‌تونه محرك خلاقيت و ايجاد ارزش تجاري بشود. اين استاندارد هم مديريت پروژه رو به چهار قسمت تقسيم كرده است.

ISO 21500  یا "راهنمای مدیریت پروژه"

سازمان استاندارد های بین المللی (ISO) از سال 2006 میلادی تدوین و توسعه استاندارد جدیدی را تحت عنوان ISO 21500؛ راهنمای مدیریت پروژه در دستور کار خود قرارداد. 500 نماینده از سراسر دنیا کار بر روی استانداردی بین المللی جهت ارائه راهنمایی های عمومی، توضیح اصول محوری و آنچه که راهکارهای قابل قبول در حوزه مدیریت پروژه به شمار می روند را آغاز نمودند. در اولین اطلاعیه رسمی سازمانStandards Australia (یکی از همکاران این پروژه) که در ژانویه 2008 میلادی منتشر گردید، مانیفست تدوین و توسعه چنین استانداردی به شرح زیر اعلام گردید:
" در طول سالیان اخیر، ازدیاد و توسعه استانداردهای جهانی صنعت محور متعددی را شاهد بوده ایم. امّا در این میان هیچ استاندارد فراگیری که اصول و فرآیندهای عمومی مدیریت پروژه را در سطح بین الملل پوشش دهد به چشم نمی خورد. استانداردهای تولید شده هیچگونه ادبیات مشترک یا فرآیندهای همسانی که بتوانند توسط جامعه جهانی مدیریت پروژه به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرند را ارائه نداده اند و در نتیجه تفاسیر و تعاریف مختلفی در این حوزه بوجود آمده است. "
در ادامه این بیانیه آمده است:
" به منظور شناسایی این مشکلات، سازمان استانداردهای بین المللی (ISO) کار ایجاد یک استاندارد جدید تحت عنوان "ISO 21500؛ راهنمای مدیریت پروژه" را آغاز نموده است. این استاندارد بستر مشترکی را ارائه می دهد که به نقطه مرجع برای تمامی متخصصین مدیریت پروژه تبدیل شده و انتقال دانش و هماهنگ سازی اصول، ادبیات و فرآیندهای استانداردهای موجود و آتی را تسهیل می نماید. "
هرچند که تا 15 آوریل سال 2011 میلادی که نسخه پیش نویس این استاندارد توسط DIS منتشرگردید، ISO 21500 آنچنان از سوی متولیان مدیریت پروژه و طرفداران استانداردهای موسسه مدیریت پروژه (PMI) مورد توجه و یا انتقاد قرار نگرفت. در این فاصله و در ژانویه 2009 میلادی، Standards Australia بیانیه 4 صفحه ای دوم را نیز منتشر نمود که بیشتر حول محور های پیشرفت های حاصل شده در زمینه توسعه ایزو 21500 و ملاقات های بین المللی در کشورهای انگلستان، ایالات متحده آمریکا و آلمان می گردید. از نکات قابل توجه در این بیانیه می توان به معرفی سرفصلهای (Outlines) نسخه پیش نویس در هفت بخش و در خواست مشارکت و همیاری مالی جهت تکمیل استاندارد اشاره نمود. جالب توجه آنکه در بیانیه دوم تاریخ به روز رسانی و انتشار استاندارد از سپتامبر 2010 بیانیه اول به ژوئن 2012 میلادی به تعویق افتاد.
اما در این فاصله و قبل از انتشار بیانیه سوم سازمان Standards Australia (حاوی اطلاعات روند تکمیل و درخواست مشارکت در تامین مالی)، مقالات متعددی از سوی متولیان و دست اندر کاران توسعه و تحقیق در حوزه مدیریت پروژه انتشار یافت. ارائه نسخه چهارم استاندارد PMBOK Guide در نیمه اول سال 2008 میلادی با پشتوانه 12 سال سرمایه گذاری و تمرکز PMI بر راهنمای بدنه دانش مدیریت پروژه، در انتشار این مقالات که بیشتر رنگ و بوی مقایسه دو استاندارد را به خود گرفتند بی تاثیر نبود.
مقالات مذکور در مجموع به مقایسه میان فرآیندها و حوزه های دانشی (یا گروه های موضوعی در بیان ISO 21500) می پردازند. نسخه چهارم PMBOK Guide حاوی 42 فرآیند می باشد و ISO 21500 از 39 فرآیند تشکیل شده است. (لازم بذکر است که نسخه پنجم PMBOK Guide که در ژانویه 2013 منتشر خواهد شد، در بر گیرنده یک حوزه دانشی جدید با عنوان Stakeholders Management و 5 فرآیند اضافه شده به 42 فرایند نسخه چهارم می باشد.) جالب توجه آنکه 32 فرآیند میان هر دو استاندارد مشترک می باشند و برخی از فرآیندهای ISO 21500 در برگیرنده دو فرآیند PMBOK Guide به صورت همزمان هستند (مانند فرآیند مدیریت قرارداد در ISO 21500 که شامل دو فرآیند اختتام پیمان و مدیریت پیمان در استاندارد PMBOK Guide می باشد.) شباهت دیگر این دو استاندارد در میان حوزه های دانشی (یا گروه های موضوعی) می باشد. به نحوی که (با معیار قراردادن نسخه پنجم استاندارد PMBOK Guide) کاملاً معادل و یکسان می باشند.
دیر بازی است که PMI مدعی جهانی بودن PMBOK Guide به عنوان یک استاندارد عملی مدیریت پروژه می باشد. بدون شک به محض انتشار ISO 21500، این استاندارد نیز به عنوان یک استاندارد جهانی شناخته خواهد شد چرا که تدوین و توسعه آن حاصل همکاری و مشارکت تیم های بین المللی از 34 کشور و نظارت 9 کشور دیگر به روند تدوین استاندارد می باشد. جالب آن است که کمیته فنی ایالات متحده آمریکا بر علیه پذیرش پیش نویس کمیته ISO رأی داد چرا که شاید به نحوی ISO 21500 شباهت های بسیار زیادی به استاندارد محبوب آن ها یعنی PMBOK Guide دارد. البته نباید از نظر دور داشت که استاندارد PMBOK Guide، استانداردی متعالی و برتر در سطح بین الملل می باشد که تا کنون به 16 زبان زنده دنیا ترجمه شده و تا اکتبر 2010 میلادی (مطابق آمارهای PMI) بیش از 3 میلیون نسخه آن از کانال های رسمی به فروش رفته است. در مقابل ISO 21500 نیز رقیبی سرسخت برای PMBOK Guide به شمار می رود که حتی ممکن است توانمندی لازم جهت جایگزین شدن توسط جامعه جهانی مدیریت پروژه را داشته باشد. مطابق اعلانات غیر رسمی قرار است ISO 21500 برای هر کشور به همراه یک نسخه تکمیل جهت پیاده سازی آن با توجه به محیط و فرهنگ بومی آن کشور انتشار یابد.
شاید توجه بیش از حد PMI به افراد (Individuals) و متخصصین حقیقی در قالب ارائه گواهینامه های حرفه ای چون PgMP، CAPM و PMP در مقایسه با جهت گیری سازمانی (برای شخصیتهای حقوقی) ISOو اعتبار دهندگان جهانی استانداردهای آن تأثیر بسزایی در تقابل یا تعامل آتی این دو استاندارد جهانی حوزه مدیریت پروژه داشته باشد. گواه این مدعا طبقه بندی شدن ایزو 21500 بر اساس کد طبقه بندی بین المللی استانداردها (ICS) به صورت 03.100.40 می باشد که اشاره به قرار گرفتن آن در زیر مجموعه ی استانداردهای کیفیت، مدیریت و سازماندهی (03) و زیر گروه مدیریت و سازماندهی شرکت ها (03.100) می باشد.

مدارک موسسه امریکایی SCRUM:

• CSM (Certified ScrumMaster)
• PSM (Professional ScrumMaster)

گواهی‌های AIPM یا Australian Institude for Project Management

• Level 4: عضو تیم پروژه
• Level 5: مدیر پروژه
• Level 6: مدیر طرح

گواهی‌های AMA یا American Management Association

• Project Management Certificate

گواهی‌های APM یا Association for Project Management

• Certificate International Project Manager
• Senior Project Manager
• Certified Project Manager
• Associate Project Management Professional

گواهی‌های ASAPM یا American Society for the Advancement of Project Management

• Senior Management – SP
• Resource Managers - RM
• Project Office Manager – PO
• Project Director – aCPM3
• Project Manager of Large, Complex P – aCPM2
• Project Manager of Meduim or Less-Complex Projects – aCPM1
• Project Team Member – TM

منابع: نادر خرمی راد

گردآورنده مطالب و مولف:   محمد بزازی