پیمان و قوانین در مدیریت پروژه

فرایند شکل‌گیری و مشخصات پروژه‌ها در فضای واقعی کاری ایران:

 شرایط شکل‌گیری پروژه و ارکان آن:

1. احساس نیاز کارفرما و تهیه طرح توجیهی: معمولا شکل‌گیری یک پروژه بر اساس یک نیاز کسب و کاری و یا یک ضرورت نزد یک کارفرما(مالک پروژه) آغاز می‌گردد. مثلا شهرداری تصمیم‌ می‌گیرد که یک مجتمع تجاری-اداری را در یک منطقه خاص احداث نماید. هر چند که ممکن است نیت اصلی عام‌المنفعه باشد ولیکن باید از جنبه  اقتصادی نیز توجیه پذیر باشد.  لذا کارفرما یا توسط کارشناسان داخلی خود و یا با استفاده از مشاورین حقیقی یا حقوقی طرح امکانسنجی مربوطه را تهیه می‌نماید.
2. انتخاب مشاور: مرحله بعدی مربوط به  تهیه نقشه‌های مهندسی پروژه است. اگر کارفرما دپارتمان مهندسی نداشته باشد(که معمولا به همین صورت است) باید با یک شرکت مهندسی مشاور قرارداد منعقد نماید. برای پیدا کردن شرکت مشاور 3 روش متداول وجود دارد:

برگزاری مناقصه عمومی:  کارفرما با اعلام عمومی از طریق جراید و نشریات کثیرالانتشار یا در وبسایت متعلق به خود، مشخصات پروژه را اعلام نموده و همه شرکتهای واجدالاشرایط را دعوت به شرکت در مناقصه می‌نماید. ماهیت مناقصه برای برقراری یک رقابت عادلانه است. چگونگی برگزاری مناقصه در قسمت بعد توضیح داده می‌شود.

برگزاری مناقصه محدود: تنها تفاوت این حالت با مناقصه عمومی در نحوه اعلام است. در مناقصه محدود شرکتهای رقیب را  کارفرما  دعوت به حضور می‌نماید.

ترک تشریفات: یعنی کارفرما راسا یک شرکت را برای کار انتخاب نموده و با وی عقد قرارداد می‌نماید.

تهیه نقشه‌های فاز 1 و 2:

نقشه‌های فاز 1: این نقشه‌ها مربوط به کلیات طرح است. در مثال مجتمع تجاری –اداری  یعنی نقشه‌هایی که چیدمان واحدها و اتاق‌ها، چگونگی تیرریزی سازه پروژه، مشخصات و چیدمان کلیه تاسیسات پروژه، پله‌کان‌ها و ... را مشخص می‌نماید.

نقشه‌های فاز2: این نقشه ها مربوط به کلیه مشخصات جزیی پروژه است. به عنوان مثال تعیین جزییات متریال دیوارها، نوع سنگ نما، نوع و چگونگی چیدمان سرامیک کف، کلیه مشخصات نازک‌کاری پروژه و ...

1. معمولا تهیه طرح معماری (نما و سازه کلی) پروژه در فازی جداگانه به نام فاز صفر قبل از فاز 1 تعریف می‌شود.

فاز 3 (نظارت):

قبل از اینکه عملیات اجرایی توسط پیمانکار [1] شروع شود، باید تکلیف چگونگی نظارت بر عملکرد پیمانکار مشخص شود( البته تعیین یک ناظر بر عملکرد پیمانکار اجرایی در برخی از قراردادها اتفاق نمی‌افتد که در ادامه و در بخش انواع قراردادها توضیح داده می‌شود). از اینرو باید فاز نظارت که به فاز 3 معروف است به عنوان یک قرارداد جداگانه به شرکت مشاور ابلاغ گردد. ممکن است مشاوری که برای فاز 3 انتخاب می‌شود با مشاور فازهای 1 و 2 متفاوت باشد(هرچند به دلایل زیادی بسیار بهتر است که این اتفاق نیفتد یعنی بهتر است مشاور فاز نظارت همان طراح نقشه‌های پروژه باشد که مهمترین دلیل آن مربوط به مسئولیتی است که طراح در قبال نقشه‌های تهیه‌شده‌ باید داشته باشد).

برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار:

شرکت مشاور مسئولیت برگزاری مناقصه(محدود یا نامحدود) برای انتخاب پیمانکار اجرایی را بر عهده دارد. البته به مانند روشهای انتخاب مشاور، در اینجا نیز ممکن است بدون برگزاری مناقصه پیمانکار انتخاب گردد.

مراحل ارائه شده خلاصه‌ای از فرایند واقعی اجرای پروژه‌ها در ایران است. البته قراردادها و روشهای اجرایی دیگری نیز وجود دارد اما عمدتا مراحل اجرای پروژه‌ها و ارکان آن بهمین نحو ارائه شده است.

عامل چهارم یا مدیر طرح:

همانگونه که اشاره شد ارکان پروژه عمدتا شامل کارفرما، مشاور و پیمانکار  است که به ترتیب به عامل 1، 2 و 3 پروژه معروف هستند. اما در برخی از موارد که کارفرما پروژه‌های متعدد در حوزه‌های مختلفی را در اختیار دارد و از نظر تخصصی یا زمانی امکان مدیریت مشاور و پیمانکار را ندارد، یک شرکت معتمد را به عنوان نماینده خود برای مدیریت و راهبری به کار می‌گیرد. به این شرکت معتمد، مدیر طرح یا عامل 4 پروژه  می‌گویند.

[1] پیمانکار در لغت به معنی کسی است که انجام دادن کاری را در برابر پول معینی برعهده بگیرد

شرایط عمومی پیمان:

در سال 1342 سازمان برنامه و بودجه با استفاده از کارشناسان داخلی و خارجی و نیز با تجربه‌ای که دولت در اجرای پروژه‌ها بدست آورده بود، یک سند قانونی استاندارد را برای کلیه قراردادهای پیمانکاری و عمرانی کشور به نگارش در آورده و همه سازمانهای دولتی و نیمه دولتی موظف به رعایت این قانون در قراردادهای خود با پیمانکاران گردیدند. ضرورت این موضوع بدین دلیل بود که عدم تدوین ضوابط واحد که قابل استفاده برای همه سازمانهای دولتی و کلیه انواع پیمانکاری ها باشد، منجر به این شد که هر یک از افراد و سازمانهای دولتی در قراردادهایی که با اشخاص منعقد مینمودند، سلیقه ها و شرایط شخصی خود را حاکم نمایند که این امر در نهایت منجر به آشفتگی و تعدد گسترده انواع قراردادهای پیمانکاری شده بود. در نتیجه، به علت نیاز و ضرورت به تدریج مقدمات تدوین ضوابط و مقررات جدید به منظور اعمال نظام هماهنگ و یکسان حقوقی برای پیمانهای دولتی فراهم گردید. برای تحقق این منظور در سال 1351 و در هنگام تدوین قانون برنامه و بودجه ماده 23 قانون مذکور چنین مقرر داشت: "دفترچه شرایط عمومی پیمان باید در کلیه پیمانهای مربوط به کارهای ساختمانی و تأسیساتی مورد استفاده قرار گیرد". بدین ترتیب بر اساس این ماده، اولاً تمامی قرارداهای مربوط به کارها و عملیات ساختمانی و تأسیساتی که یک طرف آنها یکی از سازمانهای دولتی دو دستگاههای اجرایی باشد، باید به صورت «قرارداد نمونه» با مقررات و مفاد کلی یکسان منطبق گردد.

ثانیاً در اجرای موضوع قرارداد میان پیمانکاران و کلیه دستگاهای دولتی مفاد دفترچه شرایط عمومی پیمان و سایر مدارک ضمیمه حاکم باشد.

   از آن تاریخ به بعد در متن کلیه قراردادهای فوق‌الذکر اشاره گردید که "شرایط عمومی پیمان بر این قرارداد حاکم است" یعنی طرفین توافق کرده‌اند که قوانین مندرج در شرایط عمومی پیمان را بپذیرند.

شرایط خصوصی پیمان:

معمولا بخش دیگری در قراردادهای پیمانکاری وجود دارد به نام شرایط خصوصی پیمان. این شرایط در توضیح و تکمیل مواردی از شرایط عمومی پیمان است که تعیین تکلیف برخی موارد در آن‌ها، به شرایط خصوصی پیمان موکول شده است و هیچ‌گاه نمی‌تواند موارد شرایط عمومی پیمان را نقش کند. شماره و حروف به کار رفته در موارد این شرایط خصوصی همان شماره و ردیف مربوط به آن در شرایط عمومی است.

 

انواع قراردادها:

انواع قراردادهایی که برای اجرای پروژه‌ها وجود دارند را می‌توان از دو جنبه کلی تقسیم‌بندی نمود:

الف- از جنبه واگذاری مراحل مختلف اجرای پروژه و ارتباط بین ارکان پروژه

ب- از جنبه نحوه تعاملات مالی

الف- انواع قرارداد ها از جنبه مراحل اجرای پروژه شامل:

معمولا یک قرارداد شامل مراحل تامین مالی، مدیریت، طراحی و مهندسی، تامین و تدارک کالا و متریال و نیز ساخت است. این مراحل مختلف ممکن است بصورت منفرد یا یکجا با یک پیمانکار منعقد گردد. لذا عقد قراردادهای انجام مراحل مختلف پروژه اعم از طراحی ومهندسی ، تدارک وتامین کالا، تجهیزات ومصالح ، انجام عملیات اجرایی ، نصب وراه اندازی بصورت توامان و با با شرایط خاص می تواند به روش های زیر صورت گیرد :

• Design-Bid-Build

همان حالت سه رکنی است. یعنی طراحی بصورت جداگانه توسط یک شرکت مشاور و اجرا نیز توسط پیمانکار انجام می‌گیرد.

• مهندسی ، تدارک و اجرا  (EPC [1] design – build contracts )

مسئولیت طراحی تامین و تدارک متریال واجرا به یک پیمانکار واگذار می‌گردد.

•  مدیریت مهندسی ،تدارک ، اجرا (EPCM [2] یا [3] MC)

در این حالت کارفرما برای مدیریت کل طراحی، تدارک و ساخت با یک شرکت عقد قرارداد می‌نماید. شرکت مذکور کار طراحی، تدارک و ساخت را انجام نمی‌دهد بلکه مدیریت طراحی، تدارک و ساخت را انجام می‌دهد. یعنی پیمانکاران مختلف را پیدا نموده و پس از عقد قرارداد پیمانکاران با کارفرما ، آن‌ها را مدیریت می‌کند.

برخی از انواع قراردادهای دیگر شامل موارد زیر است:

مهندسی ،تدارک کالا وتجهیزات (EP ( Eng .procurement

مهندسی ،تدارک کالا وتجهیزات (  PC (procurement.Construction

مهندسی ،تدارک ، اجرا ونصب ( EPCI ( E. P. Cons. Install
مهندسی ،تدارک ونظارت اجرا ( EPCS ( E.P.Cons. Supervision
مهندسی ،تدارک و برنامه ریزی ساخت ( EPMS( E.P.Manaufacturing.Scheduling
مهندسی ،تدارک و برنامه ریزی تولید ( EPPS( E.P.Production .Sch

مهندسی ،تدارک ؛ ساخت و تامین مالی( EPCF( E.P.Production .Finantial

ب- انواع قراردادها از جنبه نحوه تعاملات مالی

1- قیمت ثابت Fixed price یا Lump Sum

در این نوع قرارداد کارفرما گستره  (Scope) یا الزامات و مشخصاتی که منجر به تدوین گستره می‌شود را به دقت تعیین کرده و سپس قراردادی برای انجام کل آن کار با قیمتی ثابت با پیمانکار منعقد می‌گردد. این قراردادها ممکن است تعدیل نیز داشته باشد(یعنی افت ارزش پول که محاسبه شده و پرداخت می‌گردد). معمولا اگر تعدیل و یا پاداش شامل قراردادهای Fixed price نشود به آن Lump Sum می‌گویند.

2 - قرارداد های با بازپرداخت هزینه Cost Plus Contracts یا Cost Reimbursable

در این نوع قراردادها(در ایران به مدیریت پیمان معروف است) پیمانکار کلیه هزینه‌های پروژه را از کارفرما دریافت می‌کند بدین نحو که پس از هزینه کردن صورت جساب هزینه‌ها را به کارفرما داده و آن را دریافت می‌دارد و بابت حق‌الزحمه خود مبلغی را اضافه‌تر می‌گیرد که این مبلغ می‌تواند به یکی از روشهای زیر دریافت گردد:
 

هزینه به علاوه درصد ثابت برای حق الزحمه  Cost Plus Fixed Percentage
هزینه به علاوه حق الزحمه ثابت ( مقطوع ) Cost Plus Fixed Free
هزینه به علاوه حق الزحمه درصدی متغیر  Cost Plus Variable Percentage
هزینه بر اساس بر آورد مطلوب (پيمان امانی است که در آن سقف هزينه اوليه برآورد می‌شود و پس از خاتمه کار تفاوت بين سقف هزينه و هزينه‌ واقعی بر اساس توافق بين کارفرما و پيمانکار سرشکن می‌شود. ) Target Estimate
 

3 - قرارداد های فهرست بهایی  Time & Material Contractsیا دستمزدی Unit Price Contracts   

در قرارداد دستمزدی پیمانکار دستمزد کارهایی را که انجام داده است بر اساس میزان ساعت کارکرد و نیز حق‌الزحمه ساعتی که در قرارداد آمده است، دریافت می‌دارد. اگر قرارداد پیمانکار شامل متریال نیز باشد باید قیمت هر واحد از متریال مصرفی در قرارداد مشخص باشد تا با ضرب آن در میزان متریال خریداری شده توسط پیمانکار حق‌الزحمه وی مشخص گردد. در این حالت قرارداد از جنس فهرست بهایی خواهد بود. 

(در ادامه این نوع قرارداد مفصل‌تر توضیح داده خواهد شد)

 4 - قرارداد های کلید در دست یا کلید گردان turn – key contracts

مسئولیت طرح واجرا تا مرحله بهره برداری بدون نهاد دستگاه نظارت و با قیمت های مشخص به پیمانکار واگذار می‌گردد. یعنی از جنبه تعاملات مالی Lump sum است و از جنبه ارتباط بین ارکان پروژه یا  مراحل اجرای پروژه EPC است.

5 - قرارداد های بیع متقابل Buy _ Back Contracts

عقد قرارداد با سرمایه گذاری سرمایه گذا رخارجی و مفاصا حساب سرمایه گذار از طریق کالا وخدمات تولیدی پروژه

6- قرارداد های واگذاری امتیاز[4]Bot 

واگذاری امتیاز سرمایه گذاری ، طراحی ، اجرا ، بهره برداری ، فروش محصولات و باز پرداخت هزینه ها و نهایتا واگذاری پروژه در شرایط مطلوب به طرف ، به صورت های :
ساخت ، بهره برداری و واگذاری BOT
ساخت ، مالکیت ، بهره برداری و واگذاری BOOT
طراحی ، ساخت ، بهره برداری DBO
طراحی ، ساخت ، بهره برداری و واگذاری DBOT
ساخت ، مالکیت ، بهره برداری BOO
ساخت ، واگذاری ، بهره برداری BTO
طراحی ، ساخت ، تامین منابع ، بهره برداری DBFO

 

 

Engineering Procurement Construction [1]

  Engineering Procurement Construction Managen [2]

Management Contracting [3]

Build Operate Transfer [4]

 

شرایط عمومی پیمان:

در سال 1342 سازمان برنامه و بودجه با استفاده از کارشناسان داخلی و خارجی و نیز با تجربه‌ای که دولت در اجرای پروژه‌ها بدست آورده بود، یک سند قانونی استاندارد را برای کلیه قراردادهای پیمانکاری و عمرانی کشور به نگارش در آورده و همه سازمانهای دولتی و نیمه دولتی موظف به رعایت این قانون در قراردادهای خود با پیمانکاران گردیدند. ضرورت این موضوع بدین دلیل بود که عدم تدوین ضوابط واحد که قابل استفاده برای همه سازمانهای دولتی و کلیه انواع پیمانکاری ها باشد، منجر به این شد که هر یک از افراد و سازمانهای دولتی در قراردادهایی که با اشخاص منعقد مینمودند، سلیقه ها و شرایط شخصی خود را حاکم نمایند که این امر در نهایت منجر به آشفتگی و تعدد گسترده انواع قراردادهای پیمانکاری شده بود. در نتیجه، به علت نیاز و ضرورت به تدریج مقدمات تدوین ضوابط و مقررات جدید به منظور اعمال نظام هماهنگ و یکسان حقوقی برای پیمانهای دولتی فراهم گردید. برای تحقق این منظور در سال 1351 و در هنگام تدوین قانون برنامه و بودجه ماده 23 قانون مذکور چنین مقرر داشت: "دفترچه شرایط عمومی پیمان باید در کلیه پیمانهای مربوط به کارهای ساختمانی و تأسیساتی مورد استفاده قرار گیرد". بدین ترتیب بر اساس این ماده، اولاً تمامی قرارداهای مربوط به کارها و عملیات ساختمانی و تأسیساتی که یک طرف آنها یکی از سازمانهای دولتی دو دستگاههای اجرایی باشد، باید به صورت «قرارداد نمونه» با مقررات و مفاد کلی یکسان منطبق گردد.

ثانیاً در اجرای موضوع قرارداد میان پیمانکاران و کلیه دستگاهای دولتی مفاد دفترچه شرایط عمومی پیمان و سایر مدارک ضمیمه حاکم باشد.

   از آن تاریخ به بعد در متن کلیه قراردادهای فوق‌الذکر اشاره گردید که "شرایط عمومی پیمان بر این قرارداد حاکم است" یعنی طرفین توافق کرده‌اند که قوانین مندرج در شرایط عمومی پیمان را بپذیرند.

شرایط خصوصی پیمان:

معمولا بخش دیگری در قراردادهای پیمانکاری وجود دارد به نام شرایط خصوصی پیمان. این شرایط در توضیح و تکمیل مواردی از شرایط عمومی پیمان است که تعیین تکلیف برخی موارد در آن‌ها، به شرایط خصوصی پیمان موکول شده است و هیچ‌گاه نمی‌تواند موارد شرایط عمومی پیمان را نقش کند. شماره و حروف به کار رفته در موارد این شرایط خصوصی همان شماره و ردیف مربوط به آن در شرایط عمومی است.

 

انواع قراردادها:

انواع قراردادهایی که برای اجرای پروژه‌ها وجود دارند را می‌توان از دو جنبه کلی تقسیم‌بندی نمود:

الف- از جنبه واگذاری مراحل مختلف اجرای پروژه و ارتباط بین ارکان پروژه

ب- از جنبه نحوه تعاملات مالی

 

الف- انواع قرارداد ها از جنبه مراحل اجرای پروژه شامل:
معمولا یک قرارداد شامل مراحل تامین مالی، مدیریت، طراحی و مهندسی، تامین و تدارک کالا و متریال و نیز ساخت است. این مراحل مختلف ممکن است بصورت منفرد یا یکجا با یک پیمانکار منعقد گردد. لذا عقد قراردادهای انجام مراحل مختلف پروژه اعم از طراحی ومهندسی ، تدارک وتامین کالا، تجهیزات ومصالح ، انجام عملیات اجرایی ، نصب وراه اندازی بصورت توامان و با با شرایط خاص می تواند به روش های زیر صورت گیرد :

Design-Bid-Build1-

همان حالت سه رکنی است. یعنی طراحی بصورت جداگانه توسط یک شرکت مشاور و اجرا نیز توسط پیمانکار انجام می‌گیرد.

2-مهندسی ، تدارک و اجرا  (EPC[1]یا  design – build contracts )

مسئولیت طراحی تامین و تدارک متریال واجرا به یک پیمانکار واگذار می‌گردد.

3- مدیریت مهندسی ،تدارک ، اجرا (EPCM[2]یا [3]MC)

در این حالت کارفرما برای مدیریت کل طراحی، تدارک و ساخت با یک شرکت عقد قرارداد می‌نماید. شرکت مذکور کار طراحی، تدارک و ساخت را انجام نمی‌دهد بلکه مدیریت طراحی، تدارک و ساخت را انجام می‌دهد. یعنی پیمانکاران مختلف را پیدا نموده و پس از عقد قرارداد پیمانکاران با کارفرما ، آن‌ها را مدیریت می‌کند.
 

برخی از انواع قراردادهای دیگر شامل موارد زیر است:

مهندسی ،تدارک کالا وتجهیزات (EP ( Eng .procurement

مهندسی ،تدارک کالا وتجهیزات (  PC (procurement.Construction

مهندسی ،تدارک ، اجرا ونصب ( EPCI ( E. P. Cons. Install
مهندسی ،تدارک ونظارت اجرا ( EPCS ( E.P.Cons. Supervision
مهندسی ،تدارک و برنامه ریزی ساخت ( EPMS( E.P.Manaufacturing.Scheduling
مهندسی ،تدارک و برنامه ریزی تولید ( EPPS( E.P.Production .Sch

مهندسی ،تدارک ؛ ساخت و تامین مالی( EPCF( E.P.Production .Finantial

 

 

ب- انواع قراردادها از جنبه نحوه تعاملات مالی

 

1- قیمت ثابت Fixed price یا Lump Sum

در این نوع قرارداد کارفرما گستره  (Scope) یا الزامات و مشخصاتی که منجر به تدوین گستره می‌شود را به دقت تعیین کرده و سپس قراردادی برای انجام کل آن کار با قیمتی ثابت با پیمانکار منعقد می‌گردد. این قراردادها ممکن است تعدیل نیز داشته باشد(یعنی افت ارزش پول که محاسبه شده و پرداخت می‌گردد). معمولا اگر تعدیل و یا پاداش شامل قراردادهای Fixed price نشود به آن Lump Sum می‌گویند.

2 - قرارداد های با بازپرداخت هزینه Cost Plus Contracts یا Cost Reimbursable

در این نوع قراردادها(در ایران به مدیریت پیمان معروف است) پیمانکار کلیه هزینه‌های پروژه را از کارفرما دریافت می‌کند بدین نحو که پس از هزینه کردن صورت جساب هزینه‌ها را به کارفرما داده و آن را دریافت می‌دارد و بابت حق‌الزحمه خود مبلغی را اضافه‌تر می‌گیرد که این مبلغ می‌تواند به یکی از روشهای زیر دریافت گردد:

هزینه به علاوه درصد ثابت برای حق الزحمه  Cost Plus Fixed Percentage
هزینه به علاوه حق الزحمه ثابت ( مقطوع ) Cost Plus Fixed Free
هزینه به علاوه حق الزحمه درصدی متغیر  Cost Plus Variable Percentage
هزینه بر اساس بر آورد مطلوب (پيمان امانی است که در آن سقف هزينه اوليه برآورد می‌شود و پس از خاتمه کار تفاوت بين سقف هزينه و هزينه‌ واقعی بر اساس توافق بين کارفرما و پيمانکار سرشکن می‌شود. ) Target Estimate
 

3 - قرارداد های فهرست بهایی  Time & Material Contractsیا دستمزدی Unit Price Contracts   
در قرارداد دستمزدی پیمانکار دستمزد کارهایی را که انجام داده است بر اساس میزان ساعت کارکرد و نیز حق‌الزحمه ساعتی که در قرارداد آمده است، دریافت می‌دارد. اگر قرارداد پیمانکار شامل متریال نیز باشد باید قیمت هر واحد از متریال مصرفی در قرارداد مشخص باشد تا با ضرب آن در میزان متریال خریداری شده توسط پیمانکار حق‌الزحمه وی مشخص گردد. در این حالت قرارداد از جنس فهرست بهایی خواهد بود. 

(در ادامه این نوع قرارداد مفصل‌تر توضیح داده خواهد شد)

 4 - قرارداد های کلید در دست یا کلید گردان turn – key contracts
مسئولیت طرح واجرا تا مرحله بهره برداری بدون نهاد دستگاه نظارت و با قیمت های مشخص به پیمانکار واگذار می‌گردد. یعنی از جنبه تعاملات مالی Lump sum است و از جنبه ارتباط بین ارکان پروژه یا  مراحل اجرای پروژه EPC است.

 

 

5 - قرارداد های بیع متقابل Buy _ Back Contracts
عقد قرارداد با سرمایه گذاری سرمایه گذا رخارجی و مفاصا حساب سرمایه گذار از طریق کالا وخدمات تولیدی پروژه

6- قرارداد های واگذاری امتیاز[4]Bot

واگذاری امتیاز سرمایه گذاری ، طراحی ، اجرا ، بهره برداری ، فروش محصولات و باز پرداخت هزینه ها و نهایتا واگذاری پروژه در شرایط مطلوب به طرف ، به صورت های :
ساخت ، بهره برداری و واگذاری BOT
ساخت ، مالکیت ، بهره برداری و واگذاری BOOT
طراحی ، ساخت ، بهره برداری DBO
طراحی ، ساخت ، بهره برداری و واگذاری DBOT
ساخت ، مالکیت ، بهره برداری BOO
ساخت ، واگذاری ، بهره برداری BTO
طراحی ، ساخت ، تامین منابع ، بهره برداری DBFO

 

 

 

---

[1] Engineering Procurement Construction

[2]   Engineering Procurement Construction Managent  

[3] Management Contracting

[4] Build Operate Transfer

گردآورنده مطالب و مولف:   محمد بزازی              مشاور علمی: -                   ویراستاران:  ویدا محمدی، مرتضی محمدی